Wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum)

Wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum L.) jest krzewem z rodziny wawrzynkowatych. W Polsce występuje na całym terenie kraju. Największe skupiska można spotkać w południowej, wschodniej i północno-wschodniej części Polski (w pozostałych regionach raczej jako pojedyncze okazy).

Krzew wawrzynka wilczegołyka polecany jest szczególnie do małych ogrodów. A to za sprawą niepozornych rozmiarów i powolnego wzrostu. Odporny na mrozy jako jeden z pierwszych zapowiada wiosnę, rozwijając silnie pachnące kwiaty. Wawrzynek wilczełyko ma dwupłciowe kwiaty. Krzew ten jest idealny dla tych, którzy chcą mieć w ogrodzie piękną roślinę zakwitającą już od lutego, ale nie mają dla niej zbyt wiele czasu i miejsca.

Wawrzynek wilczełyko – charakterystyka

Łodygi i gałązki

Wawrzynek wilczełyko osiąga 0,6-1,3 metra wysokości (choć zdarza się, że nawet 1,5-2 metry). W swojej morfologii jest słabo rozgałęzionym krzewem, dlatego osiąga średnicę około metra. Łodyga jest zdrewniała, pokryta szarobrązową korą. W początkowej fazie wzrostu gałązki są omszone. Z czasem pokrywająca je kora staje się ciemna, pomarszczona i lekko lśniąca.

Liście

Liście wawrzynka mają lancetowaty kształt, o długości 4-8 cm i szerokości do 2 cm. Ich brzegi są gładkie, a zakończenie lekko spiczaste. Wierzch blaszki liścia z początku jest jasnozielony, a w miarę przekwitania ciemnieje. Od spodu zaś jest lekko sinawa. Rosną skrętolegle, skupione na szczytach gałązek. Na zimę opadają.

Kwiaty

Krzew wawrzynek wilczełyko jest jedną z najwcześniej kwitnących roślin. Kwiaty skupione po trzy, rosną w bliznach pozostałych po liściach z poprzedniego roku. Swoim wyglądem przypominają kwiaty bzu. Drobniutkie, o różowej barwie i gęsto skupione wokół gałązki. W zależności od warunków ilość kwiatów na pędach może być zmienna. Kwiaty pojawiają się przed liśćmi i kwitną od marca do kwietnia. Przy łagodnej zimie potrafią zakwitnąć już w lutym. W czasie kwitnienia wydzielają intensywną, przyjemną woń, podobną do hiacyntów.

Owoce

Owoce wawrzynka wilczełyko są skupione po trzy. Dojrzewają w czerwcu i lipcu, osiągając średnicę do 8 mm i nabierając intensywnej czerwonej barwy. Są niezwykle trujące – dla dzieci już 2 jagody to dawka śmiertelna.

Jakie wymagania ma wawrzynek wilczełyko?

Stanowisko uprawy

Wawrzynek wilczełyko nie ma zbyt wygórowanych wymagań. Jego naturalne środowisko to cieniste lasy liściaste i mieszane oraz zarośla. Dlatego sadząc krzew we własnym ogrodzie wystarczy wybrać stanowisko w cieniu lub półcieniu, np. umieścić sadzonki wawrzynka w pobliżu drzew lub innych krzewów. Najlepiej o podobny okresie kwitnienia lub o intensywnej zielonej barwie, która ładnie podkreśli barwę, najpierw kwiatów, potem owoców.

Gleba

Krzew wawrzynek wilczełyko preferuje gleby świeże i zasadowe, w szczególności wapienie. Słabo rośnie w glebach kwaśnych. Nie przepada też za glebą suchą, dlatego należy zadbać, aby miejsce, w którym będzie rósł było stale wilgotne.

Uprawa wawrzynka wilczełyko w ogrodzie

Sadzenie

Sadzonki wawrzynka wilczełyko najlepiej posadzić w ziemi próchniczej. W tym celu przed umieszczeniem korzeni, w przygotowanym do tego celu dołku, warto na dno wyłożyć trochę kompostu z liści lub ziemię ogrodową z domieszką torfu, o obojętnym lub zasadowym pH. Taki zabieg pozwoli na gromadzenie w glebie odpowiedniej ilości wody i powietrza. Co za tym idzie utrzyma preferowaną przez wawrzynka wilgotność.

Pielęgnacja

Uprawa wawrzynka wilczełyko nie sprawia problemów. Nie lubi suszy, więc trzeba zapewnić mu stałą wilgotność, za to jest odporny na mrozy. Pielęgnacja wawrzynka wilczegołyka polega na podlewaniu i nawożeniu. Nawożenie wystarczy wykonać raz w roku. Dobrym sposobem jest rozłożenie jesienią wokół krzewu kompostu lub obornika. Dzięki temu zapewnimy mu dostęp do wielu składników odżywczych.

Decydując się na uprawę wawrzynka wilczełyko w ogrodzie należy dobrze przemyśleć miejsce, w którym chcemy go posadzić, gdyż nie lubi przesadzania. Podobnie z przycinaniem – nowe gałązki słabo odrastają i może mieć to negatywny wpływ na jego kwitnienie. W razie konieczności cięcie należy wykonać po przekwitnięciu i tylko do połowy gałązki.

Odmiany

Wawrzynek wilczełyko występuje w trzech odmianach:

• Wawrzynek wilczełyko ’Rubrum’ – podstawowa i najczęściej spotykana odmiana, opisana powyżej. Posiada kwiaty w rożnych odcieniach różu i intensywnie czerwone owoce.
• Wawrzynek wilczełyko ’Alba’ – odmiana karłowata, osiągająca do 0,8 metra wysokości i rzadziej spotykana. Jej kwiaty są białe i rosną pojedynczo, a dojrzałe owoce mają żółtą barwę.

• Wawrzynek wilczełyko ’Alba plena’ – najrzadziej spotykana. Uznawana za najpiękniejszą odmianę wawrzynka, z powodu swoich dużych i pełnych kwiatów, w białym lub kremowym kolorze.

Ciekawostki

Paradoksalnie jedynym realnym zagrożeniem dla wawrzynka wilczełyko jest człowiek. Przez lata ścinany dla swoich pięknych kwiatów, stał się tak rzadki, że w 1946 roku postanowiono objąć go ochroną.

Piękna trucizna

Cała roślina jest trująca. Wspomniane wyżej owoce mają w sobie najwięcej związków trujących i dlatego ich spożycie jest śmiertelne. Jednak już samo zetknięcie z rośliną może wywołać podrażnienie skóry, a nawet pęcherze.

Istotny składnik ekosystemu

O ile dla ludzi wawrzynek wilczełyko jest trujący, o tyle dla wielu gatunków ptaków (takich jak kos czy piegża) jest prawdziwym przysmakiem. Dzięki swojemu wczesnemu kwitnieniu, jako roślina miododajna, zapewnia pszczołom i motylom pierwszego pożywienia po zimie.

Mała sprzeczność

Wawrzynek wilczełyko łączy w sobie truciznę i właściwości lecznicze. W dawnej medycynie ludowej preparaty z jego owoców i kory były stosowane, jako okłady na podrażnienia skóry. Obecnie wykorzystuje się go między innymi w homeopatii.

Mimo iż kwiaty wawrzynka niesamowicie pachną, roztarty liść wydziela nieprzyjemną woń.